હનુમાનજીને ભગવાન શિવના અગિયારમાં રુદ્ર અવતાર પણ માનવામાં આવે છે. સનાતન ધર્મ અનુસાર હનુમાનજી ચિરંજીવી એટલે કે અમર છે. એવું માનવામાં આવે છે કે તેઓ હજુ પણ આ પૃથ્વી પર હાજર છે. માત્ર હનુમાનજી જ નહીં, તેમના સિવાય અન્ય સાત ચિરંજીવીઓ છે જે અમર છે. આજે આપણે તેમના વિશે જ જાણીશું.
હનુમાન જીઃ હનુમાનજી, જેમને ભગવાન શિવનો અવતાર કહેવામાં આવે છે, તેમને અમરત્વનું વરદાન છે. જો માન્યતાઓનું માનીએ તો શ્રીરામ અયોધ્યા છોડીને સ્વર્ગમાં જવાના હતા. ત્યારે હનુમાનજીએ તેમને વિનંતી કરી કે શું તેઓ આ પૃથ્વી પર જ રોકાઈ શકે છે? શ્રીરામ તેમને ના પાડી શક્યા નહીં અને તેમની ઈચ્છા પૂરી કરીને તેમને પૃથ્વી પર હંમેશ માટે અમર રહેવાનું વરદાન આપ્યું.
પરશુરામ જી: પરશુરામજી ભગવાન વિષ્ણુના છઠ્ઠા અવતાર તરીકે પણ ઓળખાય છે. તેમણે શ્રીરામથી પહેલા અવતાર લીધો હતો. તેમની પાસે પણ અમર થવાનું વરદાન છે. તેઓ ભગવાન શિવના પરમ ભક્ત છે. તેમની તપસ્યા અને આશીર્વાદને કારણે તેમને આ વરદાન મળ્યું છે. શિવજીએ જ તેમની તપસ્યાથી પ્રસન્ન થઈને ફરસી આપી હતી. પરશુરામ તેને હંમેશા પોતાની સાથે રાખે છે.
વિભીષણઃ વિભીષણ લંકાપતિ રાવણના નાના ભાઈ છે. જો કે તેઓ રામ ભક્ત પણ છે. તેમની મદદથી રામે રાવણનો વધ કર્યો હતો. વિભીષણે દેવી સીતાને રાવણની કેદમાંથી મુક્ત કરાવવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. તેનાથી પ્રસન્ન થઈને ભગવાન રામે તેમને ના માત્ર લંકાના રાજા બનાવ્યા પરંતુ તેમને અમર થવાનું વરદાન પણ આપ્યું હતું.
રાજા બલી: રાજા બલી દૈત્યોના રાજા હતા. તેઓ એટલા શક્તિશાળી હતા કે તેમણે તમામ દેવતાઓને હરાવ્યા. તેમના ક્રોધને કારણે સમગ્ર વિશ્વમાં હાહાકાર મચી ગયો હતો. તેવી સ્થિતિમાં બધા દેવતાઓ મદદ માટે વિષ્ણુજી પાસે ગયા. વિષ્ણુજીએ વામનનું રૂપ ધારણ કર્યું અને રાજા બલિ પાસે ત્રણ પગથિયા જમીન ભિક્ષામાં માંગી. તેમણે પૃથ્વીને બે પગલામાં અને સ્વર્ગને ત્રીજા પગલામાં માપી લીધું. તેવી સ્થિતિમાં રાજા બલિને આ બંને સંસાર છોડવા પડ્યા, પરંતુ વિષ્ણુજીએ તેને બદલામાં પાતાળ લોક આપ્યો. કહેવાય છે કે તેઓ આજે પણ અહીં રહે છે.
ઋષિ માર્કંડેયઃ ચિરંજીવીની યાદીમાં ઋષિ માર્કંડેયનું નામ પણ સામેલ છે. તેમને ભગવાન શિવ તરફથી અમરત્વનું આવું વરદાન મળ્યું છે. તેઓ ભગવાન શિવના પરમ ભક્ત છે. તેમણે ભગવાન શિવને પ્રસન્ન કરવા માટે કઠોર તપસ્યા કરી હતી. આ સાથે મહામૃત્યુંજય મંત્રની સિદ્ધિ પણ કરી હતી. તેનાથી ખુશ થઈને ભોલેનાથે તેમને ચિરંજીવી બનવાનું વરદાન આપ્યું હતું.
મહર્ષિ વેદ વ્યાસઃ મહર્ષિ વેદ વ્યાસને વિષ્ણુજીનો અંશ માનવામાં આવે છે. તેમનું સાચું નામ કૃષ્ણ દ્વૈપાયન હતું. તેમનો જન્મ પરાશર ઋષિ અને સત્યવતીને ત્યાં થયો હતો. તેમણે શ્રીમદ ભગવદ મહાપુરાણ સહિત અનેક ધાર્મિક ગ્રંથો લખ્યા હતા. જો પૌરાણિક કથાઓ માનીએ તો વેદ વ્યાસ કલિકાલના અંત સુધી જીવંત રહેશે. આ પછી તેઓ કલ્કી અવતાર સાથે જીવન વ્યાપન કરશે.
અશ્વત્થામા: તમે બધા અશ્વત્થામાને જાણતા હશો. તેઓ ગુરુ દ્રોણાચાર્યના પુત્ર છે. તેઓ મહાભારતના યુદ્ધમાં કૌરવોના સેનાપતિ પણ હતા. તેઓ ચિરંજીવી પણ છે. જો કે, તેમને આ વસ્તુ વરદાન સ્વરૂપે નહીં પરંતુ શાપના રૂપમાં મળી છે. હકીકતમાં તેમના કપાળ પર અમરમણિ હતી. તેને અર્જુને સજા તરીકે હટાવી દીધી હતી. ત્યારે કૃષ્ણે તેને શ્રાપ આપ્યો કે તેઓ પૃથ્વી પર અનંતકાળ સુધી ભટકતા રહેશે.
કૃપાચાર્યઃ કૃપાચાર્ય અશ્વત્થામાના મામા છે. તેઓ કૌરવો અને પાંડવો બંનેના શિક્ષક રહ્યા છે. તેમની બહેન કૃપાના લગ્ન દ્રોણાચાર્ય સાથે થયા હતા. કૃપાચાર્યની ગણતરી સાત ઋષિઓમાં થાય છે. તે ત્રણ સંન્યાસીઓમાંના એક છે જેમની સમક્ષ શ્રી કૃષ્ણ રૂબરૂ પ્રગટ થયા હતા. તેમણે દુર્યોધનને પાંડવો સાથે સંધિ કરવાની સલાહ આપી હતી. જોકે, દુર્યોધને આ સલાહ સ્વીકારી નહોતી પરંતુ કૃપાચાર્યને તેમના સારા કાર્યોને કારણે ચિરંજીવી બનવાનું વરદાન મળ્યું હતું.